Sunnem - Moipaxi ani Visvaxi Mon'zat

Sunnem - Moipaxi ani Visvaxi Mon'zat

Borovpi: Daniel F. deSouza.

Soglleam zon'varam poros sunneacho mhaka khub mog ani moipas. Sunnea itlem
moipaxi ani visvaxi zon'var hanvem anik dusrem polleunk nam. Sunnea porim ek
ghoddo pasun visvaxi, punn tachea visvaxiponnacho onnbhov mhaka nam. Horxinch
zalear sunneacho mhaka lhan'ponnim savnuch moipas. Aiz meren hanvem mhojea
jivitant tin sunnim posleant ani tancho mog moipas onnbhovla. Tea xivai mhojea
ixttanger legun asat tim sunnim mhoje lagim mog-moipasan vagtat.

Monis bheiman ani onupkari. Mon'xak tum xembhor fautt borem kor, punn ek fautt
ek kitem borem korunk chuklear to tujer portota. Adim xembhor khep borem
kel'lo monis soroll visorta ani tuzo dusman zata. Punn sunnea sarki mon'zat
toxi nhoi. Tem zon'var khub visvaxi ani upkari. Tum taka ekech fautti borem
kor ani tem tujem jivitbhor ixtt zatlem ani tujea upkarant ravtelem. Tachea
visvasak mon'xancho visvas kosoch sor korinezo. Monis kama-purto-mama. Sunnea
koddsun hanvem khub mog ani visvaxiponn onnbhovlam ani halinch ghoddlele eke
ghoddnukek lagun hea vixoiacher don utram boroin-xem mhaka ievzolem.

Kaim vorsam fattim Saliganv, Bardez, Albino De Souza mhojea eka
ixttager 'Lassie' nanvachem ek vhoddlem 'Alsatian' sunnem aslem. Lhan savn
tem mhoje vangdda khellttalem. Uprant tem vhodd zatoch sompeponnim ghora-
bhaileank koxench lagim dhorinaslem punn hanv tanger gelear mhaka tem itlem
ukllun dhortalem ki tachim dhoniam legun taka ojeaptalim. Ek vichitrponn
sangchem mhonnlear, hanv tanger bhett diunk vetana khub pois astanch taka
mhojea vasar gomtalem ani tem aplea ghora bhitor astana kachabul zatalem.
Daraxim vochun ani zonelacher uddki marun tem zonelache gradintlean tondd
bhair ghalun mhaka polletalem. Tachea hea vichitr vagpa udexim tachea
ghorcheank legun gomtalem ki hanv ghoddie tanger ieunche vatter asa mhunn.
Fokot ghorchea dhonia xivai osli vagnnuk tem sunnem fokot mhojech koden dhakol
kori.

'Tasha' mhojem pomeranian sunnem sumar sat vorsam jielem. Ani hea sat vorsank
tannem mhaka khub mog-moipas, man ani visvas dilo. Gineanan tem khub huxear
ani vagnnuken khub somjik. Mon'xak pasun kaim vellar itli somjikai aschina
jitli somjikai hea sunneak asli. Hatamni pasun xinalam korun sanglear tem
somzotalem. Koslench pievpachem okhod vo tonic taka diunk zai zalear taka
battli dakhoilearuch tem ieun mhojexim bosun bhurgea bhoxen aplem tondd ugtem
korun boso. Uprant kuleran taka okhod diunk zai aslem. Oslem sunnem hanvem
anik dusrem azun polleunk nam. Zorui hanv fridge-antli 'cadbury' kaddun khatam
zalear, 'silver- paper'-acho avaz aikun tem khoim asa thoimsorlem mhojexim
ieun rokhddench don paiamcher ubhem zatalem ani aplo 'cadbury'-cho vantto
dilea viret thoinchem koxench halonaslem. Mhoji maim kedna duent aslear tem
tichi fatt soddinaslem, tiche baje pondak bosun ravtalem ani ti utth'tta tedna
apunn utthun tichea fatta-fatt apunn bhonvtalem.

1993 vorsa Goeant bhuim-kamp zala te ratricho mhaka azun ugddas ieta. Te ratik
tem mhoje baje pondchem utthun okosmat zomnir bosun mhaka nidhla to polleun
utthounk laglem. Aple donui hat tannem voir kaddle ani bajer dovorle. Hanvem
taka nidhunk agro kelo punn tem koxench nidhonaslem. Porot-porot voir
polletalem. Tem kitem sangunk sodhta tem mhaka somzolem nam. Anik kaim voram
modhem te ratik bhuim-kamp zaun amchi baz ek vhoddem koxem dholonk lagli ani
hanv ani mhoji ghorkarn ekach farak zagim zalim. Ami tisre mallier ravtalim.

Hanv ghora bhair vetoch 'Tasha' mhoji vatt polloit dara somor bosun ravtalem.
Ken'nai hanv kaim disank Goem bhair ghel'lom asot zalear tem aplem jevonn
legun khaunk ienaslem, nam mhunn aple boxiek vollun legun pollenaslem. Ek don-
tin dis tem oxench kori. Uprant taka somzaun baie-puta korun, lhan bhurgea
vori jevonn jevunk agro korcho poddo. Ek dis tem okosmat duent zalem ani
Vasku voizak tachi pidda survatek gomlich nam. Ek suman uprant hanvem taka Dr.
Merilyn Estibeiro hi zon'varanchi voiz tedna Porvorim astali tichexim vhelem.
Taka topastoch tinnem tachi poristhiti chodd gombhir mhunn mhaka gomoilem.
Fuddlim 36 voram kaddlear borem zaupak xoketai asa mhunn tinnem mhaka te ratik
sanglem. Tea disa Porvorim mhojea mottorantuch bosun taka ek sor ghalo. Uprant
dusro sor taka dusre sokallim sumar 11 horancher ghalunk mhaka dotoran
formailem. Dusre sokallim 8.30 vorancher hanv taka thoddem dudh bhoroun mhojea
offisak gelom, ani sumar 10.30 vorar ghora portolom; taka dotoraxim vhorun
dusro sor lavpak. Taka hanvem zapailem ani nhidentlem tem utthlem. Zaiti
tozvit korun tannem apli man voir kaddun mhaka pollelo ani porot nhidunk
gelem. Hanv taka mhoje vengent dhorun mottorant ghalunk gelom voizager
vhorunk. Zalear, tannem mhozo hat aple jiben lhenvpak proitn kelo, punn taka
boll zaina zalem. Dusre ghoddie-bhitor tannem mhoje vengent astanach apli man
bagoun mhojea hatamni aplo prann soddlo. Mhaka oxem dislem ki zait ghoddie
tem aplo prann soddunk hanv ghora ie meren mhakach ravtalem kai mhunn.

Halinch hanv mhojea kuttumba sangatim Mai mhoineant Shimla-Manali hea Himachol
Pradeshantlea vattharant bhonvddek gel'lom. Thoim Manali 4 dis ravnnem korun
astana, ek dis ami Vashistha mhonnttat thoim ek 'Sulphur Spring' nanvachi khot-
khotit gorom udkachi zhor polleunk geleleanv. Hi zhor voir dongrar asa, rosto
oxir, thoim vhoddleo bosi vochonant. Vetana ami 'Sumo' gaddient geleanv.
Amchi bos sokla sumar ek ded kilometre pois tharleli. Ti zhor polleun porot
amkam amche bosint ieunk tea dongra velean paiam vatt cholun ieunk zai aslem.
Amchea 'tour guide'-an amkam to rosto dakhoun to dusrea yatrikank haddunk
porot zhorixim gelo. Ami te paiam vattenlean denvtana okosmat ek parpoll
sunnean (stray dog) amcho khoincheanunch sangat dhorlo. Thoinchim parpoll
sunnim legun ekdom' vhodd akarachim ani datt lhonvechim. Kuddin mozbut ani
vhodd. Ani amkam vatt dakhoit-dakhoit mhonnlolea porim tem sunnem amchea
pavlam mukhar cholonk laglem. Sunnem khub moipaxi ani bore okhondd kuddichem
aslem. Tem amkam kitem tori sangonk sodhta kai oxem diso. Karonn porot-porot
tem mhojeach tonddak polletalem ani apunn tumchi ixttagot zoddunk sodhtam oxem
sangta kai mhaka dislem. Ami tacho sumar polleunk vatter bestinch modim
tharleanv. Zalear tem sunnem thoim apunnui tharlem. Uprant ami eka zagear
pavtoch thoim nisorgachi sobitai tokhetana matso vell bosleanv. Tem apunnui
amchea paiam-lagim boslem. Amkam soddun ek pavl legun tem mukhar marunk kobul
naslem, hem mhaka gomun ailem.

Hea vellar hanvem bhienastana tachea mathear hat bhonvddailo ani taka poxelem.
Hanv hem korta tem polleun mhoje dhuven-ui bhienastana taka poxeunk suru
kelem. Ani oxem korun ami ti dongraveli sumar 20 min'ttanchi vatt sompoun
rostear pavleanv. Hanvem ievjilem thoim ek khanavoll bi asa zalear taka kitem
masacho prat gheun khaunk diunk. Punn thoim tea dongrailea zagear ekui
khanavoll nasli. Punn ek lhan posro mhoje nodrek poddlo. Mhoje ghorkarnik ani
dhuvek hanvem bosint vochun bos mhunn sangon hanv tea posrear sunneank biskut
gheunk gelom. 'Tiger' biskutichem ek pakitt gheun hanvem taka mhojea hatamni
khavoilem. Tem tannem gostan khalem. Uprant anik ek pakitt gheun taka havem
tem khavounk survat kelem. Tem ordhem sumar khaun zata mhonnlear amcho 'tour
guide' mhaka porot apounk ailo, bos suttpacho vell zalo mhunn. Hanvem tem
ordhem biskutichem pakitt foddlem ani biskuti thoinch zom'nir taka khaunk
dovrun tea sunneak anik matxem mathear poxelem ani adeus kelo.

Somzol'lom tem teo biskuti khatelem mhunn. Punn tannem kitem korchem zait.
Hanv bosiximdhanvtam tem polleun sunnean teo biskuti thoinch soddun tem mhoje
pattlean dhanvun ailem. Ani tannem mhoje sangatan bosir choddunk khub proitn
kele. Dusro bosintlo lok ani ddraivor legun tacho sobav polleun thottakle.
Zorui tor hanv anik khoim Goeank lagim aslolom tor jerul taka bosint ghalun
ghora gheun ievpachom. Punn oxem korop xok'eo naslem. Hanvuch hanga, poilo,
hottelar ravtalom, ani taka anik khoim asro dium aslo? Zodd kallzan hea mhojea
vattsurea ixttak hanvem anik ek pautt mogan poxeun ami tegaimni zodd kallzan
taka adeus kelo. Tacho moipaxi sobhav azun mhojea dolleancher nixeta.

GULAB-achea boreaponnan (Setembr 2005 ank)

(Courtesy - Gulab September 2005 issue)